Krîza prîmabilind dibe sedema krîzên cuda, ji wan krîzan yek jî bêgûman krîza baweriyê ye. Qurbanên yekemîn banqayên biçuk in ji ber ku derfêtên wan ên hemberî krîzê berxwebidin tune. Lewma gelek enstîtuyên fînansî diçin îflasê.
Plana Paulson bawerî neda borseyan
Plana Paulson ku ji aliyê Banqaya Navendî ya Emerîka (Fed) û Xazîna dewletê (Treasury) ve hat amade kirin, baweriya veberdêran (investors) tew xurt nekir. Endîsên borseyên welatên dewlemend her ku diçin dikevin. Ev ketina jî nişan dide ku veberdêr li benda garantiyên xurt û demdirêj in.
Daxwaziya veberdêran : Planek cîhanî yan jî Planên netewî ?
Çend roj berê, Banqaya Navendî ya welatên dewlemend (Emerîqa, Japon, Yekitiya Ewrûpa) xwastin krîza likîdîtê (crisis liquidity) ji holê rakin. Çareserî jî di xistina rêjeya faîzê (interest rate) de ditîn. Mixabin wek dihate hêvîkirin borseyan reaksyonek pozîtîf nîşan nedan û Euribor (rêjeya faîzê di navber banqayan de bi perê ewrûpî €) û Libor (rêjeya faîzê bi dolar) jî neketin.
Çareseriyên pêk hatin tew bandor li ser krîzê nekirin û xuya dike ku krîz wek agirek gurr berdewam dike. Niha jî dewletên ewrûpî dixwazin bi Plana G7’ê vî agirî vemirînin.
Civîn û Plana G7
Grupa Heft Welatên dewlemend (Emerîqa, Canada, Japon, Fransa, Elmanya, Îtalya û Inglîstan) hefta derbasbuyî civînek lidarxistin û krîz şîrove kirin.
Serokkomarê Fransayê û niha jî serokê Yekîtiya Ewrûpayê Nicolas Sarkozy dixwast Planek ewrûpî were amade kirin. Lê Elmanya nerazîbûna xwe li hember insiyatîfek wiha anî zimên û xwast çareserî bi awayekî netewî be. Bêguman, Dewleta elman naxwaze hemwelatiyên wî banqayên biyanî finanse bikin.
Li dû vê civînê re, G7 biryar girt ku ew ê nehêle banqayên wî biçin îflasê. Ji bo ev biryar pêk were, Elmanya, Fransa û Îspanya fonên netewî ava kirin. Elmenya wek garantî 480 milyar euro pêşkeşî banqayên xwe kir, Fransa 360 milyar euro û Îspanya jî 100 milyar euro. Armanca fonên netewî zexmkirina (consolidation) sistema navbanqayî ye, yanê banqayên perê wan heye êdî dikarin bê tirs bidin ev banqayên ku pêwîstiyên wan hene ji ber ku Dewlet garantiyê dide.
Plana G7 planek bi rûmet e û dikare hêviyek mezin bide borseyan lê niha tiştekî diyar tuneye. Ji bo baweriya veberdêran û hemwelatiyên xwe xurtir bike Serkkomarê Fransayê da xuyakirin ku berpirsiyarên krîzê dê bê siza (ceza) nemînin.
Fînans bi Kurdî
Plana Paulson bawerî neda borseyan
Plana Paulson ku ji aliyê Banqaya Navendî ya Emerîka (Fed) û Xazîna dewletê (Treasury) ve hat amade kirin, baweriya veberdêran (investors) tew xurt nekir. Endîsên borseyên welatên dewlemend her ku diçin dikevin. Ev ketina jî nişan dide ku veberdêr li benda garantiyên xurt û demdirêj in.
Daxwaziya veberdêran : Planek cîhanî yan jî Planên netewî ?
Çend roj berê, Banqaya Navendî ya welatên dewlemend (Emerîqa, Japon, Yekitiya Ewrûpa) xwastin krîza likîdîtê (crisis liquidity) ji holê rakin. Çareserî jî di xistina rêjeya faîzê (interest rate) de ditîn. Mixabin wek dihate hêvîkirin borseyan reaksyonek pozîtîf nîşan nedan û Euribor (rêjeya faîzê di navber banqayan de bi perê ewrûpî €) û Libor (rêjeya faîzê bi dolar) jî neketin.
Çareseriyên pêk hatin tew bandor li ser krîzê nekirin û xuya dike ku krîz wek agirek gurr berdewam dike. Niha jî dewletên ewrûpî dixwazin bi Plana G7’ê vî agirî vemirînin.
Civîn û Plana G7
Grupa Heft Welatên dewlemend (Emerîqa, Canada, Japon, Fransa, Elmanya, Îtalya û Inglîstan) hefta derbasbuyî civînek lidarxistin û krîz şîrove kirin.
Serokkomarê Fransayê û niha jî serokê Yekîtiya Ewrûpayê Nicolas Sarkozy dixwast Planek ewrûpî were amade kirin. Lê Elmanya nerazîbûna xwe li hember insiyatîfek wiha anî zimên û xwast çareserî bi awayekî netewî be. Bêguman, Dewleta elman naxwaze hemwelatiyên wî banqayên biyanî finanse bikin.
Li dû vê civînê re, G7 biryar girt ku ew ê nehêle banqayên wî biçin îflasê. Ji bo ev biryar pêk were, Elmanya, Fransa û Îspanya fonên netewî ava kirin. Elmenya wek garantî 480 milyar euro pêşkeşî banqayên xwe kir, Fransa 360 milyar euro û Îspanya jî 100 milyar euro. Armanca fonên netewî zexmkirina (consolidation) sistema navbanqayî ye, yanê banqayên perê wan heye êdî dikarin bê tirs bidin ev banqayên ku pêwîstiyên wan hene ji ber ku Dewlet garantiyê dide.
Plana G7 planek bi rûmet e û dikare hêviyek mezin bide borseyan lê niha tiştekî diyar tuneye. Ji bo baweriya veberdêran û hemwelatiyên xwe xurtir bike Serkkomarê Fransayê da xuyakirin ku berpirsiyarên krîzê dê bê siza (ceza) nemînin.
Fînans bi Kurdî
13 / 10 / 2008
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire